بررسی میزان انطباق تعاونیهای مشاع با تعاون سنتی و همیاری در روستا

نسبتا به روش نیمه مکانیزه نزدیک تر بودند و فقط در 15 از مشاعها کشت یکپارچه (با مغروز بودن سهم زارعین) وجود داشته و در 85 از مشاعها از نظام کشت یکپارچه تبعیت نشده است . از ارکان مدیریت پیش بینی شده تنها یک نفرسرمشاع وجود داشته و در هیچ مورد شورای مشاع تشکیل نشده است . مجمع عمومی فقط در مشاعهای بسیار محدودی برای تهیه برنامه زراعی سال تشکیل شده است . نتایج بررسی گویای این حقیقت است که درمرحله کاشت 52 و در مرحله داشت 33 و در مرحله برداشت 43 مابین اعضاء مشاعها همیاری وجود داشته و فقط 5ˆ28 از مشاعها مطلق همیاری (تمامی مراحل امور زراعی) مشاهده شد. متذکر می شود که حتی در همین مشاعها نیز قطعه زمین زارعین مغروز بوده است وهرکس صاحب محصول تولیدی خود می باشد و نتایج دیگری که مجال ذکرآنها نیست . باتوجه به موارد فوق معلوم می شود انگیزه تملک دراین واحدها کار خود راکرده و مشاعها به سوی واحدهای نظام دهقانی متحول گشته اندفعلا دراین ارتباط اصلاحات پیشنهادی به شرح زیر می تواند مطرح گردد. -1 نظریه تجویزقانون واگذاری زمین به صورت فردی (دهقانی) بهتراست . -2 به غیراز مواردی که نتایج بررسیهای کارشناسی و وجود زمینه های مناسب و پذیرش جدی مردم امکان تشکیل مشاعها رافراهیم می نماید از تشکیل مشاع جدا خودداری گردد. -3 درصورت تشکیل مشاع دستورالعمل وضوابط اداره آن باید پس از تشکیل وبانظر خود اعضاء تنظیم کرده. -4 از تسری یک ضابطه و یک دستورالعمل برای کل کشور (باتوجه به تفاوتهای شدید) پرهیزگردد. -5 درانتخاب زمین مورد نظر به مسائل زیست محیطی توجه کافی مبذول گردد تااز هرگونه ناکامیهای بعدی ناشی از عدم استحصال کافی یا کیفیت نامطلوب منابع آب و موانع طبیعی و جغرافیای دیگر جلوگیری شده . -6 عرف اقتصادی (میزان زمین مورد نیاز برای اشتغال کامل یک خانوار متوسط کشاورز) باید بحد مورد توجه قرار گیرد. -7 درمشاعهای تشکیل شده (مسلما بسیار محدود خواهد بود) بهتراست به سازماندهی عملیات قبل و بعداز تولید توجه شود. بدون شک در راه رشد و اعتلای اقتصادی، اجتماعی و ... کشور ایران بخش کشاورزی و مناطق و جوامع روستائی باید نقش مهمی را بعهده بگیرند، یکی از مشکلات جدی بخش سازماندهی مناسب یا برقراری نظام بهره برداری بهینه و مطلوب در جهت افزایش تولید است .چون باافزایش تولید یقینا خواهیم توانست به مهمترین اهداف رشد و توسعه در بخش کشاورزی و عمران روستائی نائل آئیم.مباحث مطرح شده در رساله حاضر قدمی کوچک دراین راه بوده است . بعداز پیروزی انقلاب اسلامی درسال 1357 یکی از مسیرهای طی شده ایجاد واحدهای تولید کشاورزی مشاع می باشد در سراسر کشور (تانیمه اول سال 1371) 13585 واحد مشاع با میزان ˆ355ˆ546 هکتار اراضی زراعی و با ایجاد اشتغال مفید برای 104940 خانوار از کشاورزان بی زمین و کم زمین ایجاد شد. دراستان آذربایجان شرقی این ارقام به ترتیب 700 مشاع، 22002 هکتار زمین زراعی و 3656 خانوار بوده است . نتایج حاصله از بررسی 13 تعاونی مشاع در 5 شهرستان و 22 نفراز اعضاء مشاعها نشان داده است که در هیچیک از مشاعها اهداف وضوابط و مدیریت مورد نظر از قبیل اشتغال مفید و افزایش سطح زیر کشت و در نتیجه افزایش تولید محقق نشده است . درتمام مشاعها اعضاء تشکیل دهنده به واحدهای بهره برداری خانوادگی تحول یافته اند . بررسی فوق نشان داد وجه غالب شیوه تولید و روشهای کاشت ، داشت و برداشت در مشاعها با شیوه سنتی (54) و در 46